Πέμπτη 23 Ιουλίου 2009

ΚΥΝΗΓΩΝΤΑΣ ΟΡΤΥΚΙΑ ΣΤΗΝ ΜΑΝΗ

θα μπορούσατε να αφιερώσετε αρκετές μέρες στην εξερεύνηση της Μάνης, ανακαλύπτο­ντας τη μοναδική κουλτούρα της, καθώς και τα άγρια αλλά συναρπαστικά τοπία της. Την άνοιξη, τα αγριολούλουδα προσθέτουν χρωματιστές πινελιές, όμως το χειμώνα κυριαρχεί παντού μια αυστηρή λιτότητα. Η περιήγηση αυτή θα σας γνωρίσει τα κυριότερα σημεία της περιοχής και μπορεί να γίνει μέσα σε μισή μόνο μέρα όμως, αν είναι δυνατό, αφιερώ­σετε μια ολόκληρη μέρα.
Ξεκινά από την Αρεόπολη, την κυριότερη πόλη στη δυτική ακτή της Μάνης και καταλήγει στο Γύθειο, τη σπουδαιότερη πόλη της ανατολικής ακτής. Τα αγριολούλουδα στολίζουν τους λόφους κοντά στην Αρεόπολη.
Προτού ξεκινήσετε, φροντίστε να έχετε γεμάτο το ρε­ζερβουάρ του αυτοκινήτου σας, γιατί είναι ελάχιστα τα βενζινάδικα που θα βρείτε σε αυτή την περιοχή, Από την Αρεόπολη θα κατευθυνθείτε νότια προς τα σπή­λαια Δυρού, τα οποία θα συναντήσετε 8 χλμ. μετά την πόλη. Ακολουθήστε τις πινακίδες και στριφτέ δεξιά, αμέσως μετά μια αριστερή στροφή. (Στο σημείο αυτό θα βγείτε και μετά από μια κυκλική δια­δρομή στη Μέσα Μάνη, Τα σπήλαια βρί­σκονται 4 χλμ. πιο κάτω σε αυτό το δρόμο. Αξίζει τον κόπο να πα επισκεφτείτε, αν και θα χρειαστεί να περι­μένετε στην ουρά πολλή ώρα για να μπείτε, ιδίως την υψηλή τουριστική σεζόν, όπου η είσοδος γίνεται ανά ομάδες για την επιβίβαση στις βάρκες των σπηλαίων, Επιστρέψτε κατόπιν στον κύριο δρόμο και συνεχίστε νότια, αποφεύγοντας τις πολλές παρακάμψεις, γιατί οι περισσότερες είναι είτε αδιέξοδα είτε κυκλι­κές παρακάμψεις μέσα από χωριά, που θα σας οδηγή­σουν μετά από λίγο πάλι στον κεντρικό δρόμο.
Εδώ, στη δυτική ακτή της Μάνης που ονομάζεται και Αποσκιαδερή Ακτή, θα δείτε σε πολλά σημεία
τους περίφημους πέτρινους πύργους η πυργόσπιτα, ενώ αξίζει να κάνετε μια στάση σε κάποιο από τα χωριουδάκια της διαδρομής, τα περισσότερα από τα οποία περηφανεύονται για πανέμορφα παλιά βυζαντινά εκκλησάκια. Μια κυκλική παράκαμψη που θα έπρεπε να κάνετε είναι 10 χλμ. μετά τη στροφή για τα σπήλαια Διρού, στο σημείο όπου θα συναντήσετε μια διασταύρωση. Στρίψτε δεξιά προς Άγιο Γεώργιο και στη συνέχεια . προς το χωριό Μέζαπο. Στο Μέζαπο μπορείτε να περπατήσετε λίγο μέχρι να βρεθείτε σε σημείο με θέα στη θάλασσα, όπου θα δείτε στην απέναντι ακτή ένα βυζαντινό φρούριο του 13ου αιώνα, το Τηγάνι (που ονομάστηκε έτσι χάρη στο σχήμα του). Αν συνεχίσετε με το αυτοκίνητο στον ίδιο παρακαμπτήριο δρόμο του Μέζαπο, θα συναντήσετε και πάλι τον κεντρικό, όπου θα στρίψετε δεξιά για να βγείτε και πάλι στο ση­μείο της παράκαμψης.
Στη συνέχεια, θα φτάσετε στο χωριό Άλικα. εκεί υπάρχει μια δεξιά στροφή για Βάθεια . Μη χάσετε αυτό το μικροσκοπικό οικισμό με τους επιβλητικούς πέτρινους πύργους. Αφού δείτε τη Βάθεια, θα χρειαστεί να γυρίσετε πάλι πίσω από τον ίδιο δρόμο, εκτός εάν θέλετε να συνεχίσετε μέχρι το νοτιότερο άκρο της Μάνης και να θαυμάσετε από κοντά το ακρωτήριο Ταίναρο. Όταν βρεθείτε και πάλι στον κεντρικό δρόμο, στρίψτε δεξιά για να συνεχίσετε αυτή τη φορά προς τα βόρεια της χερσονήσου, κατά μήκος της ανατολικής ακτής της Μέσα Μάνης, θα περάσετε απόμερα . χωριά και ήσυχες παραλίες, μακριά από τις συνήθεις τουριστικές διαδρομές. Κάποια στιγμή, ο δρόμος _ στρίβει προς τ' αριστερά και διασχίζει και πάλι το εσωτερικό της χερσονήσου επιστρέφοντας στον κύριο δρόμο της δυτικής ακτής, νότια της Αρεόπολης. Από εκεί θα βγείτε στον αυτοκινητόδρομο 39, ο οποίος θα σας οδηγήσει και πάλι στην ανατολική ακτή, αλλά αρκετά βορειότερα. Ο δρόμος αυτός περνά από τις νότιες παρυφές του Ταΰγετου, μέχρι που μετά 25 χλμ. περίπου φτάνει στο Γύθειο , την κυριότερη πόλη και λιμάνι της ανατολικής ακτής της Μάνης.
ΠΩΣ ΚΥΝΗΓΟΥΣΑΝ ΣΤΗ ΜΑΝΗ ΤΑ ΟΡΤΥΚΙΑ
Ένα από τα κυριότερα εισοδήματα των Μανιατών είναι τα ορτύκια, ιδίως της Νότιας Μάνης, του κατάξερου και άγονου αυτού τόπου, του οποίου οι κάτοικοι αποζημιώνονται κάπως με το θεϊκό τούτο μάνα, που πέφτει κάθε χρόνο απ’ τον ουρανό. Και γι’ αυτό ακριβώς το λόγο, επειδή δηλαδή τα ορτύκια αποτελούν πόρο ζωής για τους Μανιάτες, εσυστηματοποιήθη το κυνήγι του απ’ αυτούς κατά τρόπο εντελώς ιδιαίτερο και οικονομικό.



Κατόρθωσαν δηλαδή, ώστε με ελάχιστα έξοδα να συλλέγουν το αξιόλογο αυτό εισόδημά τους. Αν μεταχειρίζονται μπαρουτόσκαλα και ντουφέκια, δεν θα εύρισκαν άκρη στα έξοδα. Έπειτα, με το ντουφέκι μόνον οι μεγάλοι θα μπορούσαν να λάβουν μέρος στο κυνήγι. Και τα άλλα όμως μέσα του κυνηγιού, τα δίχτυα κλπ., εκτός του ότι δεν έχουν απόδοση μεγάλη, κοστίζουν επίσης αρκετά. Οι οικονομικοί λοιπόν λόγοι τους ανάγκασαν να περιορισθούν σε όσο το δυνατό φθηνότερα εργαλεία και να αναπτύξουν όλη τους την επιδεξιότητα στα χέρια.
Το μοναδικό τους έξοδο είναι η απόχη. Ένα ξύλο ίσιο και μακρύ, που στη μια άκρη καταλήγει σε δύο κλάδους λεπτότερους και ευλύγιστους. Τους δύο αυτούς κλάδους τους κουλουρώνουν και τους δένουν έπειτα γερά, φκιάνοντας μ’ αυτό τον τρόπο ένα στεφάνι. Έπειτα δένουν στο γύρο του στεφανιού μια σακούλα από δίχτυ, μακρουλή σαν χωνί. Το σχήμα της είναι ακριβώς όπως και της απόχης των ψαράδων και γι’ αυτό πήρε και το όνομά της. Το μάκρος της είναι 2,70μ. πάνου – κάτου, είναι δε αρκετά βαριά, ώστε να χρειάζονται γερά μπράτσα και τέχνη μεγάλη για το χειρισμό της. Γι’ αυτό και οι κυνηγοί χωρίζονται σε κατηγορίες, αναλόγως της ικανότητος του καθενός.
Το κυριότερο σύστημα κυνηγιού του ορτυκιού είναι η «τραπέλα». Τραπέλα λέγοντας εννοούμε ολόκληρη την παρέα, που θα κυνηγήσει για λογαριασμό της σε ορισμένο τόπο καθώς και τον τρόπο με τον οποίο θα κυνηγήσει. Ο πιο επιδέξιος κυνηγός είναι ο αρχηγός της τραπέλας. Όταν φθάσουν στον τόπο του κυνηγιού, ο αρχηγός ορίζει τις θέσεις του καθενός. Σχηματίζουν ένα είδος παραλληλόγραμμου, στου οποίου τη μία πλευρά παρατάσσονται δύο καλοί κυνηγοί με τον αρχηγό στη μέση. Είναι περίεργα τα ονόματα, που έχουν ο καθένας τους και γι’ αυτό το αναφέρω. Ο αρχηγός λέγεται «Κολίτης» και καθένας από τους άλλους δύο της ίδιας γραμμής λέγεται «Αζάλικας». Παραπάνου από τον κάθε Αζάλικα και στις μεγάλες πλευρές του παραλληλόγραμμου στέκει και από ένας άλλος κυνηγός που λέγεται «Παραζάλικας». Στην ίδια γραμμή και σ’ άλλη τόση απόσταση απ’ τον Παραζάλικα, στέκεται άλλος κυνηγός, που λέγεται «Φτερό».
Ακόμα πέρα, στις δύο άλλες γωνίες του παραλληλογράμμου στέκουν από δύο ή και περισσότεροι κυνηγοί, οι λεγόμενοι «Ξεφτέρια». Στην θέση αυτή τοποθετούνται συνήθως γυναίκες και παιδιά. Έχουμε λοιπόν τον Κολίτη, δύο Αζάλικες, δύο Παραζάλικες, δύο Φτερά και δύο μπουλούκια από Ξεφτέρια. Καθένας απ’ αυτούς κρατεί την απόχη του.
Όταν θα δώσει το σημείο ο αρχηγός, αρχίζουν τα Ξεφτέρια ν’ απλώνονται σε τρόπο, ώστε να κλείσουν την πλευρά του παραλληλογράμμου. Έπειτα, με φωνές και όπως αλλιώς μπορούν, κάνουν θόρυβο, σηκώνουν τα φωλιασμένα στους θάμνους ορτύκια και, ενώ πιάνουν όσα μπορούν με τις απόχες, τα διώχνουν συγχρόνως προς το μέρος που περιμένουν έτοιμοι οι άλλοι κυνηγοί.


Η γρηγοράδα του κυνηγού συνίσταται όχι μόνο στο πιάσιμο του ορτυκιού με την απόχη στον αέρα, αλλά και στο ξεμπέρδεμα του πουλιού από το δίχτυ. Για τσάντα έχουνε τον κόρφο τους. Ένα – ένα πουλί μπαίνει ζωντανό στη σακούλα που σχηματίζει το πουκάμισο. Μερικών η επιτηδειότης είναι θαυμαστή. Οι πιο επιδέξιοι απ’ αυτούς πιάνουν δύο ορτύκια χωρίς να κατεβάσουν την αποχή. Μόλις δηλαδή πιάσουν το ένα, δίνουν μια στροφή στη σακούλα και το κλείνουν στην άκρη τους. Έπειτα πιάνουν και το δεύτερο, κατεβάζουν την απόχη και τα ξεμπερδεύουν απ’ το δίχτυ και τα δύο χώνοντάς τα μέσα στο πουκάμισό τους.
Όταν τα Ξεφτέρια φθάσουν στη γραμμή των Φτερών ενώνονται κι’ αυτά μαζί τους. Το ίδιο κάνουν και οι Παραζάλικες μέχρι που να φθάσουν στη γραμμή του αρχηγού, όπου και τελειώνει το πρώτο κυνήγι της τραπέλας. Έπειτα, κατά τον ίδιο τρόπο, ακολουθεί το δεύτερο και τα λοιπά. Η απόσταση από κυνηγό σε κυνηγό δεν είναι μεγαλύτερη από 4 μέτρα.
Το καλύτερο κυνήγι της τραπέλας γίνεται στις πλαγιές και όχι στο ίσιωμα. Εννοείται ότι οι Μανιάτες δεν περιορίζονται μόνο στην τραπέλα. Κυνηγούν και καθένας χωριστά με την απόχη. Υπάρχουν και πολλές γυναίκες, οι οποίες έχουν εξασκηθεί και μεταχειρίζονται θαυμάσια την απόχη. Επίσης σκοτώνονται όχι λίγα ορτύκια και με το ντουφέκι.
Τα ζωντανά ορτύκια μπαίνουν σε μεγάλα κλουβιά και στέλλονται στον Πειραιά και στο εξωτερικό. Όσα σκοτώνουν, τα παστώνουν σε πιθάρια και τα πουλούν ή τα κρατούν για το σπίτι τους.

Tο Κυνήγι

Το ταξίδι αρκετό δύσκολο ειδικά μέσα στην νύχτα , ο δρόμος με πολλές στροφές και σε πολλά σημεία επικίνδυνος. Να ταξιδεύετε με το ντεπόζιτο βενζίνας γεμάτο για να μην περάσετε την δικιά μου αγωνία το βράδυ που δεν βρίσκαμε πουθενά , ήταν όλα κλειστά και λίγα. Τελικά ένας καλός άνθρωπος άνοιξε την αντλία και έτσι καταφέραμε να συνεχίσουμε , μέχρι της μία το βράδυ που φτάσαμε στο Ταίναρο !
To ακρωτήριο Ταίναρο είναι η τελευταία γη πριν την θάλασσα.
Το νοτιότερο σημείο της Χερσονήσου του Ταινάρου δίνει τη δυνατότητα στον επισκέπτη να αλλάξει τόσο πολλά τοπία σε τόσο λίγο χρονικό διάστημα που είναι σχεδόν δύσκολο να συγκρατήσεις τις λεπτομέρειες και την ποιότητα του κάθε ξεχωριστού τόπου. Αφήνοντας πίσω τα καταπράσινα εδάφη της έξω Μάνης, από την Αρεόπολη και μετά, το τοπίο μεταλλάσσεται σε πιο άγριο και ξερό. Ξαφνικά οι γνωστοί πύργοι της περιοχής προσδίδουν μια πιο πολεμική ατμόσφαιρα και ο αέρας ακόμη γίνεται διαφορετικός. Ίσως ο καυτός ήλιος δίνει στα βράχια αυτό το σχεδόν μεταλλικό χρώμα, πάντως η αίσθηση που σου δημιουργείται φθάνοντας στα Παγκιά είναι τουλάχιστον εξωπραγματική. Με τη συνοδεία της καταγάλανης θάλασσας φθάνει κανείς στον όρμο Μαρμάρι, στον ισθμό του Ακροταινάρου.
Μέσα σε μια σπηλαιώδη εσοχή του βράχου, που σήμερα οι τοπικοί ψαράδες βάζουν τα σύνεργά τους, βρισκόταν ο ναός του Ποσειδώνα. Σύμφωνα πάντα με τις ιδιόμορφες λατρευτικές συνήθειες των Λακεδαιμονίων, ο Ταινάριος Ποσειδώνας έπρεπε να έχει το ιερό του σε άδυτο, σε σκοτεινό σπηλαιώδη χώρο.
Άλλωστε, για τους Σπαρτιάτες ο Ποσειδώνας δεν εξουσίαζε τη θάλασσα, αλλά ήταν ο θεός του κάτω κόσμου. Ετούτη η σπηλιά σε απόμερη γωνιά του όρμου ήταν η κατάλληλη. Παρά το γεγονός ότι τα οικοδομικά υλικά έχουν εξαφανιστεί, τα λαξεύματα στον βράχο «μιλούν» για τον τρόπο που θεμελιώθηκε ο ναός. Στη μια πλευρά του όρμου οι λαξευμένοι βράχοι μιλούν για αρχαίο καρνάγιο μικρών πλοιαρίων (νεώσοικοι). Στην απέναντι πλευρά του όρμου μοιάζει αόρατη η επίσης λαξευμένη στον βράχο τάφρος καθόδου προς το ψυχοπομπείο, που πιθανότατα ήταν πολύ σκοτεινή διαθέτοντας σκέπαστρο. Το μονοπάτι που οδηγεί στο αιχμηρό άκρο του Ταινάρου διαγράφεται επάνω στο ύψωμα δυτικά. Η πορεία είναι εύκολη, αλλά και πολύ εντυπωσιακή στην αρχή της. Οι κοιλότητες στον βράχο μοιάζουν με βάσεις δωματίων οικισμού, αφού αρκετές συνδέονται μεταξύ τους με σκαλοπάτια.
Ένας τόπος δύσκολος που τον κτυπά ανελέητα ο ήλιος γεμάτος πέτρα και αγκάθια , δεν υπάρχει σχεδόν κανένα δέντρο για λίγη σκιά . Γη ιερή για τους αρχαίους έλληνες , εκεί τελείωνε γι' αυτούς η Ελλάδα και άρχιζε η μεγάλη θάλασσα και τα επικίνδυνα ταξίδια πάνω σ' αυτήν για κόσμους διαφορετικούς και μυστηριώδεις!
Εκεί λοιπόν και πέφτουν και τα ορτύκια ομαδικά για να ξεκουραστούν πριν το μεγάλο ταξίδι για την Αφρική . Άλλα πέφτουν κοντά στην Θάλασσα , άλλα στα λοφάκια και άλλα ψηλά στα βουνά της Μάνης και τις πλαγιές αυτών . Είναι θάμα τύχης και καιρού αν θα βρούμε πουλιά , συνήθως όποιος κάθετε αρκετές μέρες σίγουρα θα πέσει και σε κάποιο μεγάλο πέρασμα .
Οι κυνηγοί το γνωρίζουν αυτό και γι' αυτό τις πονηρές ημέρες φτάνουν εκεί από όλη την Ελλάδα. Στρατοπεδεύουν σε αντίσκηνα η σε δωμάτια από τα γύρω χωριά . Είναι εκατοντάδες σε μερικές περιπτώσεις και αυτό είναι και το μεγάλο κακό αυτής της περιοχής. Θέλει πολλή προσοχή που περπατάς και που τουφεκιάς μια και η συγκέντρωση ανθρώπων και σκύλων είναι μεγάλη για να μην έχουμε κάποιο ατύχημα σε δίποδο η τετράποδο ! Δυστυχώς κάθε χρόνο έχουμε όλο και κάποιο γιατί κάποιος δεν πρόσεξε λίγο περισσότερο!! Επίσης υπάρχει και η κατάρα του ηλεκτρονικού καλέσματος που κάποιοι δεν θέλουν να κατανοήσουν τι κακό κάνει στα πουλιά αλλά και στους συνάδελφους κυνηγούς .
Ευτυχώς τώρα τελευταία οι τοπικοί κυνηγετικού σύλλογοι μαζί με την θηροφυλακή κάνουν ότι μπορούν !! Αφού κάναμε μία γρήγορη νυχτερινή εξερεύνηση του τόπου , βρήκαμε ένα μέρος και βάλαμε τις σκηνές. Το πρωί είμαστε ήδη στο πόδι προτού χαράξει και όμως τα αυτοκίνητα έρχονταν από παντού το ένα πίσω από το άλλο. Αποφασίσαμε να αφήσουμε να ξημερώσει για να δούμε ακριβώς τι γίνεται και που θα κυνηγήσουμε . Τελικά η πρωινή εικόνα μας γέμισε απογοήτευση , όπου υπήρχε χωματόδρομος τα αυτοκίνητα ήταν παρκαρισμένα το ένα πίσω από το άλλο , μου θύμιζε τα Λεγρενά !
Αποφασίσαμε να περιμένουμε και να δούμε αν έχει πουλιά , αρχίσανε οι πρώτες τουφεκιές αλλά αραιές και όχι από παντού , άρα λίγα πουλιά και σπαρμένα , ίσως μόνο χτεσινά που δεν είχαν φύγει ακόμη ! Σε λίγο καμιά ώρα οι κυνηγοί άρχισαν να κατεβαίνουν για να φύγουν βλέποντας ότι δεν υπάρχουν ορτύκια .
Αφού το βουνό αραίωσε αρκετά αποφασίσαμε να κυνηγίσουμε και εμείς λιγάκι και ότι κάτσει !! Εδώ πρέπει να πω παιδιά ότι είναι πολύ σκληρός τόπος για τα σκυλιά και ειδικά για τα πόδια τους , αν δεν είναι προπονημένα σίγουρα θα έχετε απώλειες με σχισίματα πελμάτων και διάφορες θλάσεις στις πέτρες . Η ζέστη έχει αρχίσει να γίνεται αφόρητη για ανθρώπους και ζώα , συναντήσαμε πολλοί λίγα ορτυκάκια και αυτό ήταν .
Κατόπιν στον Γερολιμένα για φαγητό και ξεκούραση και για κυνηγετική συζήτηση με τους άλλους εκεί συναδέλφους . Το απογευματάκι ανίχνευση άλλου τόπου ψηλότερα για να μην έχουμε πάλι συνάντηση με τον πολύ κόσμο . Ξανά στρατοπέδευση σε άλλο καλύτερο σημείο , φωτιά και μία μαγική βραδιά με όλα τα άστρα της Ελλάδος πάνω στο κεφάλι μας , πανδαισία της ψυχής και της καρδιάς . μπροστά σ' αυτό το μεγαλείο της Φύσης της Μάνης. Σε τέτοιες στιγμές δεν σε νοιάζει αν θα βρεις πουλιά αύριο, φτάνει που έχεις ζήσει αυτές τις στιγμές εκεί στην άκρη της Ελλάδας.
Το ξημέρωμα μας βρήκε με το καιρό λίγο συννεφιασμένο , καλό αυτό γιατί θα έχει περισσότερο δροσιά . Ο κόσμος πολύ λιγότερος και το κυνήγι άρχισε στα πρώτα δέκα λεπτά η πρώτη φέρμα και το πρώτο ορτυκάκι στο σακίδιο . Από κάτω όλο το Ακρωτήριο αντιλαλεί από τις πολλές τουφεκιές , πέσαμε σε πέρασμα όχι μεγάλο αλλά καλό για να ευχαριστηθούμε φέρμες και τα σκυλιά μας.

Το κυνήγι μας τελείωσε μετά από τρεις ώρες με αρκετά ορτυκάκια στα σακίδια μας , τα σκυλιά μας και εμάς ευχαριστημένους για μια ακόμη όμορφη κυνηγετική ημέρα που ζήσαμε !!

Δεν υπάρχουν σχόλια: